Được mệnh danh là một trong Bảy Kỳ quan của Ba Lan, kênh đào Elblag, còn có tên gọi khác là Elblag-Ostroda, là kênh đào 150 tuổi trải dài từ thành phố Elblag đến thị trấn Ostroda. Với chiều dài hơn 80km, đây là con kênh cho phép tàu thuyền qua lại dài nhất đất nước này và cũng là con kênh “thú vị” nhất châu Âu. UNESCO đã vinh danh Elblag như một điểm nhấn trong di sản văn hóa thế giới.

Kênh đào Elblag
(Ảnh: Shutterstock)

Trên tuyến đường con kênh đi qua, có một khu vực dài khoảng 10km nằm giữa hồ Druzno và hồ Pipiewo đã khiến các kỹ sư thiết kế phải “đau đầu”, để từ đó tạo nên một Elblag vô cùng độc đáo. Do sự chênh lệch quá lớn về mực nước giữa các hồ, khoảng tầm 100 mét, việc chế tạo hệ thống khóa nước truyền thống (hay còn được gọi là âu tàu) là điều không thể. Thay vào đó, một hệ thống mặt phẳng nghiêng được thiết kế tinh xảo cho phép nhấc những con thuyền lên khỏi mặt nước, đặt chúng lên đường ray và kéo qua những vùng đất khô.

Kênh đào Elblag
(Ảnh: Shutterstock)

Hệ thống mặt phẳng nghiêng gồm một xe chuyên chở nằm trên 2 đường ray song song vận hành bằng những bánh ròng rọc. Thuyền sẽ tự di chuyển lên xe chuyên chở nằm sẵn dưới nước, sau đó sẽ được kéo lên hoặc kéo xuống khu vực liền kề tùy theo thuyền đang ở bên phía bờ thấp hay cao. Sau khi qua đầu kia, những chiếc xe chuyên chở một lần nữa sẽ di chuyển xuống nước cho đến khi thuyền có thể nổi tự do. Toàn bộ hệ thống được vận hành bằng năng lượng nước.

Kênh đào Elblag
(Ảnh: Shutterstock)

Trong khi xe chuyên chở đang kéo thuyền đi lên theo đường ray này thì một chiếc xe khác chứa đầy nước sẽ đi xuống theo đường ray bên cạnh để cân bằng hệ thống ròng rọc, đồng thời tăng thêm lực kéo. Ban đầu kênh có 4 đường nghiêng như vậy, và sau này tăng lên 5 để thay thế 5 khóa nước gỗ truyền thống.

Kenh dao Elblag 1
(Ảnh: Wikimedia)
Kenh dao Elblag
(Ảnh: Wikimedia)

Kênh đào Elblag – giải pháp giao thông tuyệt vời được ca ngợi là một trong những thành tựu kỹ thuật thủy điện quan trọng hàng đầu của Ba Lan. Một tờ báo nước này đã gọi tên nó như một trong Bảy Kỳ quan của Ba Lan. UNESCO đã vinh danh Elblag như một điểm nhấn trong di sản văn hóa thế giới.

Ba Lan xứng đáng nhận được vô số giải thưởng kiến trúc cho sự ra đời của kênh đào Elblag độc đáo, tuy nhiên, ý tưởng sử dụng mặt phẳng nghiêng để nâng thuyền lên không phải là duy nhất. Kênh đào Morris ở phía Bắc New Jersey, Mỹ là nơi đầu tiên thực hiện thiết kế đường nghiêng –  ý tưởng đưa ra bởi một giáo sư của Đại học Columbia. Kênh Morris thậm chí được xây dựng 13 năm trước khi kênh Elblag ra đời. Một hệ thống đường nghiêng khác mà hiện nay vẫn còn đang hoạt động có thể kể đến là đường sắt hàng hải Big Chute ở Ontario, Canada.

Mặc dù kênh Elblag đã làm tốt nhiệm vụ vận chuyển hàng hóa, nhưng ngày nay nó chỉ được sử dụng để phục vụ khách du lịch là chính.

Theo Amusing Planet
Hoa Minh

Xem thêm: