Cẩn trọng với loài amip “ăn não người” ở hồ nước ngọt

Mục San
•
Thứ Tư, 30/11/2022

Khi chơi trong hồ nước, hãy tránh để nước xâm nhập vào mũi, nếu không bạn có thể bị nhiễm “amip ăn não”.

Đây là lời cảnh báo khẩn cấp được đưa ra sau khi một trường hợp nhiễm trùng “amip ăn não” hiếm gặp xuất hiện ở Florida, Hoa Kỳ, vào đầu tháng 7 năm nay.

Có thể nói, trong thời gian qua, mọi người đã kiệt sức vì sự đột biến liên tục của virus dịch bệnh, giờ đây lại xuất hiện sự tấn công của ký sinh trùng ăn não có thể gây tử vong, điều này làm con người trở nên căng thẳng và sợ hãi.

Amip ăn não người

Amip hay còn được gọi là trùng biến hình hoặc trùng chân giả, nó tồn tại ở dạng sống đơn bào. Loại ký sinh trùng này có tên khoa học là Naegleria fowleri, nó cũng có những cái tên gọi khác như nấm ăn não, amip ăn não, amip fowleri.

Amip là loại giun đơn bào nguyên thủy, khi gặp môi trường thích hợp để sinh sống, Naegleria fowleri sẽ tồn tại dưới dạng giống amip, từ từ phát tán trong đất hoặc nước, di chuyển từng bước để tìm vi khuẩn làm thức ăn. Khi môi trường không tốt, Naegleria fowleri sẽ mọc roi và trở thành dạng trùng roi để tìm nơi sống thích hợp hơn. Khi môi trường cực kỳ khắc nghiệt, nó sẽ biến thành nang bào tử để sống sót qua thời kỳ khó khăn.

Amip fowleri thường được tìm thấy ở sông, hồ hay suối nước nóng trên 25°C, khả năng sinh sản của nó mạnh nhất ở khoảng 42°C. Những loài ký sinh trùng này cũng có thể được tìm thấy trong nước ấm thải ra từ các nhà máy, cũng như trong nước ngọt. Nó phổ biến hơn ở những nơi ấm áp.

Nhà dịch tễ học của CDC Hoa Kỳ, ông Jonathan Yoder cho biết: “Trong vài thập kỷ đầu tiên theo dõi, chúng tôi thực sự chỉ biết các trường hợp ở miền nam Hoa Kỳ. Nhưng trong 10 năm qua, chúng tôi có các trường hợp ở Indiana, Minnesota, Missouri, v.v. cũng được phát hiện ở các bang phía bắc khác, điều này chưa từng được thấy trước đây.”

Tỷ lệ tử vong của amip ăn não cao tới 97%.

Từ năm 1962 đến 2021, có 154 người ở Hoa Kỳ bị nhiễm ký sinh trùng ăn não, và trong đó chỉ có 4 người may mắn thoát chết. Tỷ lệ tử vong này được đánh giá là rất cao. Nó xâm nhập vào hệ thống thần kinh trung ương của người thông qua khoang mũi, sau đó tiến vào não, gây ra bệnh viêm màng não do amip nguyên phát và cuối cùng dẫn đến chết não.

Trong trường hợp tiếp xúc với da, hoặc uống nước và đi vào dạ dày thì sẽ không bị lây nhiễm. Chúng sẽ chỉ xâm nhập qua khoang mũi để tìm thức ăn và xâm nhập vào các tế bào não dọc theo dây thần kinh khứu giác, gây sưng não, tăng áp lực não, gây tổn thương não và rất nhiều kích thích hệ thống miễn dịch.

Biểu hiện ban đầu là đau đầu, sốt, buồn nôn, sau đó phát triển sang giai đoạn thứ hai là cổ bị cứng, co giật tế bào não, hôn mê và cuối cùng là tử vong. Hiện nay vẫn chưa có phương pháp điều trị rõ ràng và hiệu quả.

Làm thế nào để phòng ngừa

CDC Hoa Kỳ lưu ý rằng điều này chỉ có thể xảy ra khi mọi người bơi hoặc lặn ở những vùng nước ngọt ấm, chẳng hạn như hồ hoặc sông. Uống nước bị ô nhiễm sẽ không bị nhiễm, nhưng trong một số ít trường hợp, nó cũng có thể bị nhiễm khi nước bị ô nhiễm từ các nguồn khác, chẳng hạn như nước bể bơi được khử trùng bằng clo hoặc nước máy bị ô nhiễm và bị xâm nhập vào đường mũi.

kep mui — CDC khuyến nghị mọi người nên bịt mũi hoặc sử dụng kẹp mũi khi tham gia các hoạt động dưới nước. (Ảnh: BastienM/ Wikimedia Commons)

CDC khuyến nghị mọi người nên bịt mũi hoặc sử dụng kẹp mũi khi tham gia các hoạt động dưới nước. Nên sử dụng nước đun sôi hoặc nước vô trùng khi sử dụng bình rửa mũi để rửa xoang. Ngoài ra, vì ký sinh trùng thường cư ngụ ở đáy bùn hoặc đáy nước đọng, nên ở vùng nước nông, ngọt ấm, bạn không nên đào hoặc làm khuấy động đáy nước.