Tổng thống Donald Trump hôm thứ Năm (26/11) đã hoan nghênh Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ ra phán quyết chặn sắc lệnh của Thống đốc New York Andrew Cuomo về việc hạn chế tụ tập đông người tại các cơ sở tôn giáo. 

“CHÚC MỪNG LỄ TẠ ƠN’, Tổng thống Trump viết trên tài khoản Twitter cá nhân có hơn 88,8 triệu người theo dõi. Ông dẫn tuyên bố của SCOTUSblog (chuyên đưa tin về Tối cao Pháp viện): “Ngay trước nửa đêm trong đêm trước Lễ Tạ Ơn, Tối cao Pháp viện đã ngăn chặn Thống đốc New York Andrew Cuomo thực thi lệnh hạn chế người tham dự tại các buổi lễ tôn giáo. [Tỷ lệ] bỏ phiếu là 5-4, với [Chánh án] John Roberts đứng về phía các thẩm phán cấp tiếp bỏ phiếu chống”.

Vụ kiện do Giáo phận Công giáo La Mã Brooklyn đệ trình, trong đó nói rằng các hành động điều hành của ông Cuomo về giới hạn người đến nhà thờ nhằm nỗ lực làm chậm lây lan virus corona là vi hiến.

Các thẩm phán Amy Coney Barrett, Neil Gorsuch, Clarence Thomas, Samuel Alito, và Brett Kavanaugh đã phán quyết rằng lệnh của Thống đốc New York Cuomo đã vi phạm Tu chính án thứ nhất, Hiến pháp Hoa Kỳ.

Phản ứng với phán quyết trên, ông Cuomo cho rằng quyết định của Tối cao Pháp viện là “không liên quan tới bất kỳ ảnh hưởng thực tế nào bởi vì khu vực [Brooklyn] mà họ đang nói về là không cần phải giải quyết nữa”. Ông ta nói thêm rằng: “Nó [lệnh hạn chế áp dụng với Brooklyn] đã hết hạn từ tuần trước. Nó không có bất kỳ ảnh hưởng thực tế nào”, theo New York Post.

Ông Cuomo cũng cho biết: “Vụ kiện này là về khu vực Brooklyn. Khu vực Brooklyn hiện không còn là vùng đỏ nữa… Do đó, các hạn chế không còn có hiệu lực. Tình huống đó không còn tồn tại bởi vì những hạn chế đã hết”.

Nhưng Thống đốc của Đảng Dân chủ đã không đưa ra bình luận về việc tòa án tuyên bố sắc lệnh của ông là vi hiến.

Ý kiến đa số của Tối cao Pháp viện cho hay: “Ngăn chặn lây lan COVID-19 là lợi ích đầy thuyết phục không có gì phải hoài nghi, nhưng thật khó để nhìn nhận những hạn chế bị kiện này có thể xem là ‘biến đổi nhỏ’. Chúng hạn chế hơn nhiều so với những quy định liên quan đến COVID đã từng được đưa ra trước Tòa trước đây, chặt chẽ hơn nhiều so với những hạn chế được áp dụng tại nhiều khu vực khác bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch, và khắc nghiệt hơn nhiều những gì được chứng minh là yêu cầu cần thiết để ngăn chặn lây lan virus [corona] tại các nơi cung cấp dịch vụ của các nguyên đơn”.

Năm thẩm phán đã nói họ sẽ không chấp nhận các hành vi vi phạm Tu chính án thứ nhất, Hiến pháp Hoa Kỳ liên quan đến tự do tôn giáo.

Các thành viên của Tòa án này không phải là các chuyên gia y tế cộng đồng, và chúng ta nên tôn trọng các đánh giá của những người có chuyên môn và trách nhiệm trong khu vực này. Nhưng ngay cả trong một đại dịch, Hiến pháp không thể bị bỏ qua và lãng quên”, các thẩm phán cho biết. “Những hạn chế đang thảo luận tại đây, trong đó cấm nhiều người tham gia các buổi lễ tôn giáo, đã đánh trúng vào tâm điểm bảo vệ tự do tôn giáo của Tu chính án thứ nhất”.

Các thẩm phán nói thêm: “Không có vấn đề các hạn chế bị kiện này, nếu được thực thi, sẽ gây ra tổn thất không thể khôi phục. … Nếu chỉ 10 người được phép tham dự một buổi lễ, thì đa số những người tuyệt vời vốn mong muốn được tham gia lễ ngày Chủ Nhật hoặc các buổi lễ khác trong các giáo đường vào ngày Shabbat sẽ bị cấm”.

Trận chiến giữa những Đứa con của Ánh sáng và Bóng tối

Thẩm phán Neil Gorsuch đã viết ý kiến riêng ủng hộ đa số thẩm phán theo quan điểm bảo thủ. Ông nói rằng các nhà thờ và giáo đường tại bang New York đã bị phân biệt đối xử so với các cơ sở kinh doanh thương mại.

Đã đến lúc phải làm rõ rằng, mặc dù đại dịch đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng, nhưng không có nơi đâu mà Hiến pháp lại chấp nhận các sắc lệnh được mã màu, trong đó mở cửa các cửa hàng rượu và cửa hàng xe đạp, nhưng đóng cửa nhà thờ, giáo đường, đền thờ”, Thẩm phán Gorsuch lập luận.

Trong khi đó, Chánh án John Roberts đã gia nhập cùng ba thẩm phán cấp tiến ủng hộ lệnh cấm của Thống đốc New York. Ông Robert đưa ra ý kiến cáo buộc tòa án hành động bất hợp lý và phớt lờ các chuyên gia y tế cộng đồng của bang.

Vấn đề quan trọng là gạt bỏ những quyết định do các quan chức y tế cộng đồng đưa ra liên quan tới những gì là cần thiết cho an toàn công cộng giữa thời điểm đại dịch chết người”, ông Robert viết.

Phán quyết của Tối cao Pháp viện cũng nhận được tán dương của các thành viên Đảng Cộng hòa, trong đó có Dân biểu Kevin McCarthy (bang California) – Lãnh đạo phe Thiểu số tại Hạ viện Mỹ.

Dân biểu Kevin McCarthy nói: “Những thành viên Đảng Dân chủ khao khát quyền lực như ông Cuomo đã đang sử dụng đại dịch làm cái cớ để nhắm mục tiêu vào những người có đức tin thông qua những hạn chế cực đoan. Điều đó không có cơ sở khoa học nào cả, và Tối cao Pháp viện đồng tình [với các nhóm tôn giáo]. Đây là chiến thắng cho tự do tôn giáo, và là lý do để cảm ơn hôm nay!

Xuân Thành